Eeuwenlang uitgeroeid, is de wolf na ruim 150 jaar weer terug in Nederland. De wolf is volgens de Europese en Nederlandse wet een beschermde en bedreigde diersoort en bewezen goed voor de biodiversiteit. Maar tegelijk is de wolf ook een bron van maatschappelijke polarisatie, die zowel gevoelens van afschuw als bewondering oproept. Inzet van dit essay is dat de wolf ook een bron voor zelfreflectie als mens in haar relatie tot de natuur kan zijn, een nieuwe grondhouding jegens de natuur van ‘participant’. Bij deze grondhouding van ‘participant’ vormt de natuur een betekenisuniversum waar de mens deel van uit maakt. De mens ontleent aan zijn behoren tot de natuur een betekenis die medebepalend is voor zijn opvatting over de essentie van mens-zijn, zijn zelfbeeld. Deze participatie vereist erkenning van de intrinsieke waarde van de natuur en heeft een belangrijke spirituele dimensie, die van ‘ecologische spiritualiteit’.
Ecologische beschaving
Van 7 tot 19 december 2022 vindt in Montreal (Canada) eindelijk het tweede deel van de COP 15 van de Verenigde Naties over biodiversiteit plaats, die een einde moet maken aan de wereldwijde biodiversiteitscrisis waarin een 6e massaextinctie in de evolutie dreigt met een miljoen planten- en diersoorten die met uitsterven bedreigd worden. Onder Chinees voorzitterschap. Even lijkt de conferentie in Montreal een clash tussen Oost en West te worden tussen de oude Chinese wijsheid van het taoïsme van de ‘de eenheid van natuur en mens’ (ecoceen) en het ‘leven in harmonie met de natuur’ van het Westerse ideaal van een duurzame ontwikkeling (antropoceen).
De stelling die dit essay wil verdedigen is dat voor een ecocentrisch wereldbeeld een nieuwe grondhouding vereist is – die van ‘participant’. Een grondhouding waarin de natuur een betekenisuniversum vormt waar de mens deel van uit maakt. En waarin de mens aan zijn behoren tot de natuur een betekenis ontleent die medebepalend is voor zijn opvatting over de essentie van mens-zijn, zijn zelfbeeld. Deze grondhouding van participant ligt ten grondslag aan een ecocentrisch wereldbeeld dat een utopisch verlangen weerspiegelt, waarin de utopie ‘van gevaar tot noodzaak’ is geworden Een utopisch verlangen naar een Ecoceen, een nieuw geologisch tijdvak waarin het antropocentrisme van de neoliberale ideologie is doorbroken.
Wereld Biodiversiteit Dag 22 mei 2022
Als ik dit schrijf staan we aan de vooravond van de 15e Verenigde Naties conferentie over biodiversiteit in Kunming in China, sinds de aanname van de Convention on Biodiversity bij de United Nations Conference on Environment and Development in 1992 in Rio de Janeiro in Brazilië. Een conferentie die van 25 april tot 8 mei 2022 zou plaatsvinden, maar is uitgesteld tot najaar 2022, met als titel: ‘Ecologische Beschaving - bouwen aan een gedeelde toekomst voor al het leven op aarde’. Wat is de kans daarop? En vooral: hoe bereiken we deze Ecologische Beschaving? Het navolgende heeft niet de pretentie daarop een eensluidend antwoord te bieden. Wel wil het een reis zijn langs denkbeelden, die voor mij relevant zijn om iets van een antwoord te formuleren. 50 Jaar later. Denkbeelden als ‘leven in harmonie met de natuur’ of een ‘ecologische beschaving’, antropocentrisch versus ecocentrisch denken, de controverse tussen ‘profeten’ en ‘tovenaars’, het streven naar een ‘donut economie’, de noodzaak van de ‘utopische verbeelding’, of we iets van de corona (COVID-19) pandemie geleerd hebben, en van een vulkaanuitbarsting en supertyfoon op de Filippijnen. Die, paradoxaal genoeg, ook hoop bieden.
Download
'Een gedeelde toekomst voor al het leven op aarde' (2022)
In 2008 I was walking in barangay (neighborhood) Trinidad of the town Calbayog on the island of Samar, which in the Philippines was known as ‘the forgotten island’ – forgotten as in investment-wise by the government and one of the poorest island of the Philippines. And on this forgotten place attention was called to conserving the natural environment and the negative effects of global warming, in the form of murals. Anno 2021 I still remember how inspired I was by these murals, that are more current then ever with the current climate crisis. The Philippines is an archipelago of more than 7.000 islands big and small, about a quarter of them is inhabited. It’s the land of contradictions, where poverty and unprecedented opulence live side by side, with Islamic and communist guerilla movements, child prostitution and where corruption reigns. But it’s also a land in which the right of the people to live in harmony with nature and in line with the rhythm of the ecological system is enshrined in the constitution. Where ‘People Power’ is engraved in the soul and pride of the people. And a typical cultural feature is ‘bayanihan’, which translates as ‘community spirit’. This essay will show you how my travels to the Philippines have inspired me -, as a once graduated cultural philosopher on the utopian tradition in the history of ideas - in my work as an independent consultant on sustainable development.
Essay: Een nieuw begin
Reflectie op de corona pandemie in de gemeente Oisterwijk
Na veel psychisch en fysiek lijden, zelfs resulterend in overlijden – ook in de gemeente Oisterwijk – wordt de samenleving weer ontsloten. Dat terugkeer naar ‘normaal’ niet wenselijk is, is opmerkelijk genoeg de inzet van het ‘WHO Manifest voor een gezond herstel van COVID-19’ van de Wereldgezondheidsorganisatie, uitgebracht op 26 mei 2020. Ook BrabantKennis van de Provincie Noord-Brabant wil leren van de corona pandemie, onder het mom van ‘verspil nooit een goede crisis’ (‘never waste a good crisis’). Met het oog hierop heeft BrabantKennis juli 2021 een essay ‘Brabant zijn wij’ uitgebracht, vanuit de gedachte dat de coronacrisis, hoe lastig ook, bij uitstek een moment om is een toekomst-discussie te voeren. Omdat er, aldus het essay, wel degelijk een breuk-lijn te zien is met het oude en vertrouwde. “Wat is de weg naar het nieuwe normaal?”, zo vraagt het essay zich af. Ook ik heb me die vraag gesteld, als lid van het Global Goals Genootschap Oisterwijk. Het navol-gende wil wat aanzetten geven wat deze contouren voor de gemeente Oisterwijk zouden kunnen zijn, reflecterend op wat in de corona pandemie gebeurd is in de gemeente Oisterwijk. Als start voor een toekomstdiscussie.
Artikel: Heel het landschap
COVID-19, een valse economie en harmonie met de natuur
Anno 2020 is de klimaatverandering en de daarmee onlosmakelijk verbonden biodiversiteitscrisis een alledaagse realiteit. Wat de Wereldgezondheidsorganisatie WHO de ‘valse economie’ van het ‘normaal’ noemt, vernietigt en ontluistert nog elke dag de natuur, de ‘bron van verfrissing voor de menselijke geest’. Op 11 maart 2020 heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de uitbraak van het nieuwe coronavirus (COVID-19) uitgeroepen tot een wereldwijde pandemie. Die pandemie heeft een ongekende wereldwijde gezondheidscrisis veroorzaakt met grote sociaaleconomische gevolgen en menselijk leed. Zijn de lessen van COVID-19 een keerpunt resulterend in een nieuw normaal? Is het reëel te denken dat ‘transformatieve verandering’, een ‘duurzame ontwikkeling’ wegsturend van ‘het beperkte paradigma van economische groei’ in 2050 een ‘harmonie met de natuur’ zal bewerkstelligen? Of is dit een utopie?
Download 'Heel het landschap' (2020)
Essay: Ritme en harmonie van de natuur (2020)
Biodiversiteit, duurzame ontwikkeling en utopisch denken. Wat hebben zij met elkaar te maken? We leven in een ongekende biodiversiteitscrisis. Dit essay is geïnspireerd door muurschilderingen over de opwarming van onze aarde in een klein dorp op de Filippijnen op het ‘vergeten eiland’ Samar. Een land dat het recht van ieder mens om te leven overeenkomstig ‘het ritme en de harmonie van de natuur’ in de grondwet heeft staan. Waarom heeft de mens een hang naar de ongerepte wilde natuur? Kan de notie van een duurzame ontwikkeling tegemoet komen aan deze hang, of is deze notie een wolf in schaapskleren? Hoe verhoudt zich dit tot utopisch denken, en moeten we daarvoor de neoliberale ideologie van het huidige kapitalisme doorbreken? En wat leren we voor een leven in harmonie met de natuur met het oog op de coronacrisis? Dit essay wil een begin maken met een zoektocht naar het antwoord op deze vragen.
Download 'Essay Ritme en harmonie van de natuur' (2020)
Essay: De Brabantse Roemer (2019)
De provincie Noord-Brabant profileert zich als Europe’s Heart of Smart Solutions. Dit essay stelt zich teweer tegen deze eenzijdige, vaak technologische fixatie voor grote maatschappelijke uitdagingen, zoals dementie. Daartegen over stelt dit essay Nature Based Solutions, die (net als Smart Solutions) geplaatst moeten worden in het perspectief van een breed begrip van duurzame ontwikkeling. Om zo de internationale Sustainable Development Goals te realiseren. Voorwaarde daarvoor, zo stelt dit essay, is utopisch denken om de ideologie van het neoliberalisme te doorbreken en zo een daadwerkelijke betekeniseconomie te realiseren. Utopisch denken, dat unieke mogelijkheden en kansen voor de provincie Noord-Brabant biedt. 2019.
Dit essay gaat over dementie, natuur, duurzame ontwikkeling en een betekeniseconomie.
Maak jouw eigen website met JouwWeb